ماشین‌آلات معدنی به‌رغم آنکه سهم زیادی در عملکرد معادن کشور دارند، اما چندان مورد توجه مسئولان قرار نگرفته‌اند و مشکلات در زمینه تولید و حتی واردات آن‌ها، بهره‌وری از معادن کشور را هم تحت تاثیر قرار داده است. واردات ماشین‌آلات معدنی تنها در صورتی مجاز خواهد بود که نمونه آن توسط تولیدکنندگان داخلی تولید نشود.
همچنین براساس اعلام دفتر ماشین‌آلات و تجهیزات کشاورزی، ساختمانی و معدنی وزارت صمت، برای محصولاتی که مشابه داخلی آن‌ها در کشور وجود دارد هم به ازای خرید هر دستگاه با رده معدنی از سازندگان داخلی، اجازه واردات ماشین‌آلات تا ۵ سال ساخت با تعداد مشابه خرید از داخل برای واحدهای معدنی کشور صادر خواهد شد. این در حالی است که به‌رغم اعلام رشد تولید داخل ماشین‌آلات معدنی، به گفته نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی، ناوگان ماشین‌آلات معدنی هم‌زمان نیاز به توسعه و نوسازی دارد؛ اقدامی که به نظر می‌رسد در کنار تولید داخل، نیازمند واردات ماشین‌آلات معدنی باشد.
ظرفیت تولید ماشین‌آلات بزرگ در کشور وجود ندارد
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی درخصوص وضعیت ماشین‌آلات معدنی اظهار کرد: «از آنجاکه معدن، ابتدای زنجیره تولید است، نباید تولید در معدن تحت تاثیر ماشین‌آلات معدنی قرار گیرد.»
مصطفی طاهری گفت: «برای توسعه در حوزه معدن باید دو کار انجام دهیم؛ از یک سو باید تعداد ماشین‌آلات معدنی افزایش یابد و از سوی دیگر ماشین‌آلات معدنی موجود نوسازی شود.»
وی افزود: «عمر ماشین‌آلات معدنی کشور بیش‌از ۱۵سال است، درحالی‌که در دنیا این ماشین‌آلات پس از گذشت ۱۰ سال نوسازی می‌شوند.»
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس همچنین گفت: «ظرفیت مناسبی برای تولید ماشین‌آلات معدنی کوچک در کشور وجود دارد و تولیدکنندگان می‌توانند نیاز کشور در این بخش را تامین کنند، اما برای تولید ماشین‌آلات بزرگ و متوسط ظرفیتی نداریم و ظرفیت تولید داخل فقط می‌تواند حدود ۲ درصد نیاز کشور را تامین کند.»
تولید ۳۵۰۰ دستگاهی و نیاز ۱۵هزار دستگاهی ناوگان معدنی
نیاز ناوگان ماشین‌آلات معدنی کشور به مدل‌های جدید و واردات این ماشین‌آلات در حالی از سوی مصطفی طاهری به عنوان یک ضرورت اعلام می‌شود که پیش از این معاون صنایع ماشین‌آلات و تجهیزات وزارت صمت با اشاره به فرسودگی ۱۵هزار دستگاه از ماشین‌آلات و عمر بالای ۲۰ سال آن‌ها، عنوان کرده بود که «به همت بخش خصوصی، ۱۰ شرکت توانمند ایرانی توانستند در سال ۱۴۰۱ به نسبت سال ۱۴۰۰، صد در صد رشد تولید داشته و ۳هزار و ۵۰۰ دستگاه ماشین آلات راهسازی و معدنی در کشور تولید کنند.»
سیدمحمد موسوی همچنین با اشاره به رشد تولید این خودروها در کشور گفت: «برنامه برای رشد ۴۰درصدی تولید ماشین‌آلات صنعتی هم در دستور کار قرار گرفته است که این روند رشد را امسال هم خواهیم داشت.»
وی عنوان کرد: «در سه سال آینده نوسازی ماشین‌آلات معدنی و راهسازی انجام می‌شود و عمده مشکل شرکت‌های تولیدی، تامین مواد اولیه است که امیدوارم با برنامه‌ریزی‌هایی که برای تامین مواد اولیه داشته‌ایم، یک رویکرد مناسبی را برای تولید ریل‌گذاری کرده باشیم.»
پیشنهاد مجلس برای نوسازی ناوگان معدنی از طریق تولید داخل و واردات
با توجه به اظهارات معاون صنایع ماشین‌آلات و تجهیزات وزارت صمت درخصوص نوسازی ماشین‌آلات معدنی طی سه سال، می‌توان این طور برداشت کرد که با توجه به تولید ۳۵۰۰ دستگاهی تولیدکنندگان داخلی در این بخش، در این مدت حدود ۱۰هزار دستگاه از محصولات داخلی وارد ناوگان معدنی کشور خواهند شد. این در حالی است که در این مدت قطعا بر تعداد فرسوده‌های این ناوگان اضافه خواهد شد. یعنی حداقل برای نوسازی ۵هزار دستگاه از مدل‌های فرسوده، نیاز به واردات وجود خواهد داشت.
در این خصوص نیز طاهری اظهار کرد: «ما در کمیسیون صنایع و معادن مجلس پیشنهاد دادیم که معادن براساس توان تولید داخل به تولیدکنندگان ثبت سفارش دهند و بسته به میزان ثبت سفارش امکان واردات داشته باشند، با این روند از یک سو تولید داخل رونق می‌گیرد و منابع موردنیاز تولید تامین می‌شود و از سوی دیگر نیاز معادن به ماشین‌آلات رفع خواهد شد.»
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس بیان کرد: «بیش از ۸۵ درصد از تولیدات ما در ماشین‌آلات معدنی وارداتی است. به این معنا که به‌صورت CKD وارد شده و مونتاژ می‌شود، درواقع عمق تولید داخل زیاد نیست. عمق ساخت اتوبوس، کشنده، ماشین‌آلات معدنی و راهسازی تقریبا ۱۰ تا ۱۵ درصد است و بیشتر مونتاژکار هستیم.»
